‘Ik moest eerst kilo’s aankomen en ongezonder worden om geholpen te worden met mijn obesitas,’ vertelde Lissy ons in 2016 toen we bij haar langs gingen voor ons onderzoek naar Overgewicht. De problemen met haar gewicht ontstonden toen ze stopte met fanatiek sporten. Ze speelde op hoog niveau badminton en trainde zeven dagen per week. Van alle kanten kreeg ze begeleiding, ook bij haar voeding. Toen ze stopte, was er geen goed afbouwprogramma en ging het mis. Ze bewoog minder, maar at wel op dezelfde manier. Binnen een jaar zat er twintig kilo aan.

Ze vertelde ons dat ze vervolgens twintig jaar ploeterde om op een gezond gewicht te komen. Zonder blijvend resultaat: haar gewicht schoot telkens weer omhoog. Volgens Lissy was er voor haar nog maar 1 oplossing: een maagverkleining. ‘En dat was misschien niet nodig geweest als ik eerder goede begeleiding had gekregen', liet ze ons weten.

We zoeken Lissy na twee jaar weer op bij haar thuis in Eemnes. Ze ziet er stralend uit. Hoe gaat het met haar?

‘Het gaat heel goed. Ik ben na de operatie vijfitg kilo afgevallen. Buiten dat ik al die kilo’s niet hoef mee te slepen, ben ik niet meer ziek. Ik heb geen suikerziekte, geen slaapapneu meer en ik ben van alle medicijnen af. Ik heb eindelijk weer een normaal gezond leven.’

Hoe kijk je terug op de kilo’s die je aan moest komen voor je operatie?

‘Het was een wanhoopsdaad. Ik had al een ziekenhuis aangeschreven om een operatie te krijgen, maar het mocht niet van de zorgverzekeraar. Ik moest dus eerst de kilo’s erbij eten om in aanmerking te komen voor de operatie en toen weer afvallen. Voor mij was een operatie de enige oplossing om weer te worden zoals ik was. Ik heb zoveel diëten, shakes en crashdiëten gedaan. Bij elkaar ben ik wel 150 tot 200 kilo afgevallen en ook weer aangekomen. Ik wist wat ik moest doen. Maar door al die crashdiëten heb ik het zelf verpest. Mijn lichaam en hormoonhuishouding waren helemaal in de war.’

Was een leefstijlcoach voor jou een optie geweest?

‘Ik had al veel geprobeerd. Ik weet alles van gezonde voeding. Dan moest het wel meer zijn dan alleen voedingsadvies. Het is fijn dat erover nagedacht wordt, maar dan moet het wel een persoonlijk pakket zijn. Met iemand die heel sterk in zijn schoenen staat. Er komt ook psychologie en medicijnkennis bij kijken. Ik ben blij dat er nagedacht wordt over hulp voor mensen zoals ik die heel lang gezocht hebben naar informatie of hulp, maar of dit de juiste vorm is, weet ik niet. ’

Is een operatie niet makkelijker?

‘Als je zelf vijftig kilo moet afvallen, dan is dat een enorme berg waar je overheen moet. Dat is heel lastig. Ik ben wel eens zelfstandig dertig kilo afgevallen en toen ging het toch weer mis. Daar hikken veel mensen tegenaan. Dan lukt het wel om af te vallen, maar niet om dat vast te houden. Nu bij mij die vijftig kilo eraf is, kan ik het zelf. Als er nu een kilo aankomt, dan is die er zo weer af. Ik ben dus blij met operatie, maar ik ben ook blij dat er nagedacht wordt over het traject dat ervoor moet zitten.’

Je merkt dat het voortraject ook belangrijk is voor mensen die voor een operatie kiezen?

‘Dat is heel belangrijk. Een operatie is een fantastisch hulpmiddel; het eerste jaar val je met weinig moeite snel af. Maar je moet nog steeds altijd blijven nadenken over wat je eet en hoeveel. Na dat jaar moet je het namelijk zelf doen, dan is het hulpmiddel uitgewerkt. Ik denk dat als mensen in een voortraject daar duidelijker op gewezen worden, de operatie in meer gevallen positief gaat uitpakken. Nu zie je dat het toch nog vaak misgaat. Toen ik in het ziekenhuis lag na mijn operatie, vroeg een medepatiënt bijvoorbeeld om een pizza en een blender. Als je vlak na een maagoperatie een geblenderde pizza naar binnen schuift, dan denk ik dat je iets gemist hebt in het voortraject. Of mensen die een milky way lieten smelten. Dan heb je het toch niet begrepen? Je wordt geopereerd aan je maag, maar niet aan je hoofd. Ik denk dat die mensen wel veel hebben aan een leefstijlcoach voorafgaand aan een eventuele operatie.’

Je geeft nu als ervaringsdeskundige voorlichting in het ziekenhuis.

‘Dat is heel nuttig. Er zijn mensen die dan naar mij toekomen en zeggen: ik hou van een bourgondisch leven en ik wil heel graag afvallen, want ik ben jong en ik wil er goed uitzien. Maar ik wil wel graag zeven-gangendiners blijven eten. Kan dat? Die mensen moeten van te voren geholpen worden, want ze vervallen na een operatie in oude gewoontes en dan is het weggegooid geld. Ik denk ook dat er meer bewustwording mag komen: voel je je lekker in je vel? Als je met jezelf in de knoop zit, dan kun je wel een operatietraject in gaan, en dat helpt dan tijdelijk om af te vallen, maar daarna is de knoop niet weg. Daarna ben je psychisch nog steeds niet in orde. Daar kan een voortraject bij helpen: dat mensen begeleid worden en gaan zien wat er mis is en waarom ze zich niet oké voelen of waarom ze meer kunnen nadenken over hun leefstijl. Wat maakt nou dat ik ongezond ben? Als je je daarvan bewust bent dan houd je na een operatie ook makkelijker resultaat. Een operatie is niet heilig. Het is een bijzonder zwaar traject. Het zou mooi zijn als mensen van te voren al hulp krijgen.’

Er is 6,5 miljoen beschikbaar in 2019 voor 3,5 miljoen mensen die in aanmerking komen voor een leefstijlprogramma. Dat betekent een paar patiënten per huisarts.

‘Volgens mij is overgewicht een veel groter probleem dan een paar patiënten per huisarts. Dus daar gaat het al mis. Wie gaat de huisarts kiezen dan? Iemand die veel te zwaar is? Iemand die psychisch in de knoop zit? Als je zoiets wil opzetten, dan moet de basis beter zijn dan dit. Hiermee ga je het niet redden.’