Met maar liefst vijftien auto’s rukt de politie in Alphen aan den Rijn op 12 november 2021 uit naar het terrein van gesloten-jeugdzorginstelling Horizon Rijnhove. Hun hulp is ingeroepen om een vechtpartij tussen jongeren en hulpverleners te sussen. Vier jongeren belanden in de cel, voor vernieling en mishandeling. De jongste is dertien jaar, de oudste zestien.

Eerder die avond had een twaalfjarig meisje gehoord dat ze dat weekend niet op verlof naar huis kon, omdat haar vader niet was komen opdagen. Haar frustraties daarover reageerde ze af op de aanwezige begeleiders. Die hadden haar op een gegeven moment tegen de grond gewerkt, waarna de andere jongeren op de medewerkers sprongen.

Incidenten stapelen zich op

Het lijkt een dunne aanleiding voor zo’n grote vechtpartij, maar bij de jongeren bouwen de frustraties zich al maanden op. De incidenten stapelen zich gedurende het jaar op. Een belangrijke oorzaak voor die incidenten is het gedrag van zzp’ers, die iHUB inhuurt om de jongeren te begeleiden. Dat leidt regelmatig tot escalaties. Waar vast personeel juist met veel geduld de jongeren benadert, treden de zzp’ers hard op. En iHUB heeft steeds meer zzp’ers nodig, omdat vaste medewerkers uit onvrede met het beleid het bedrijf massaal verlaten.

Flexwerkers die uurtjes maken

Flexwerkers die de jongeren onvoldoende aanvoelen, wat tot een stroom van incidenten leidt. Hoe kan dat? Uit onderzoek van Pointer en Follow the Money blijkt dat één van de leidinggevenden op Rijnhove verantwoordelijk is voor het aantrekken en inroosteren van deze zzp’ers.

Over deze leidinggevende, afdelingscoördinator N., krijgt iHUB in 2021 meerdere meldingen binnen. N. zou zich verrijken met een eigen handeltje in zzp’ers en diensten. De flexwerkers betalen N., die verantwoordelijk is voor het rooster, om hen zoveel mogelijk diensten toe te schuiven.

In de praktijk betekent dit dat meerdere zzp’ers regelmatig dubbele diensten draaien. Voor de zzp’ers betekent dit flink cashen: door continu diensten te draaien, kunnen ze tot wel 10.000 euro per maand verdienen.

Doorn in het oog van medewerkers

Dat is de vaste medewerkers een doorn in het oog. Zij zien zzp’ers in een Mercedes naar het werk komen, terwijl ze soms in slaap vallen tijdens een dienst. Daarbij vragen ze zich af of de flexwerkers wel allemaal over de juiste diploma’s beschikken.

Ook de jongeren klagen over de zzp’ers. ‘Ze hingen in hun joggingbroek op de bank, starend op hun telefoon, en gingen geen gesprekken met ons aan. Veel meer dan een oppas waren ze niet,’ zegt een jongere, die een tijdlang in een huis op Rijnhove zorg kreeg.

Lees hier hoe het Serena verging op Rijnhove:

Eerdere signalen verdwenen

De geruchtenstroom rond N. is niet nieuw. Drie jaar geleden heeft iHub al klachten over hem binnengekregen. N. werkte op dat moment op de Haagse locatie Midgaard van iHUB. Begin 2020 meldden verschillende medewerkers bij leidinggevenden dat N. zzp’ers zou inhuren die zich onprofessioneel gedragen. Maar iHUB ondernam toen geen actie. Op navraag van Follow the Money meldt de directie deze meldingen niet meer terug te kunnen vinden.

Na de sluiting van Midgaard komt N. januari 2021 op Horizon-locatie Rijnhove terecht. Daar wordt hij afdelingscoördinator, wat hem toegang verschaft tot de roosters. En ook daar wordt al snel duidelijk dat er een connectie is tussen N. en de ingevlogen flexmedewerkers.

Lees hier hoe dat uitpakte:

Toch lijkt iHub ook hier in eerste instantie niet in te grijpen, ondanks anonieme meldingen over N. Dat verandert na de massale vechtpartij op 12 november. iHUB wil meer duidelijkheid over hoe die vechtpartij heeft kunnen ontstaan, maar de zzp’ers houden hun kaken stijf op elkaar, uit angst dat N. ze niet meer inroostert, blijkt uit later onderzoek.

Officieel fraudeonderzoek

iHub besluit bedrijfsrecherchebureau Hoffmann in de arm te nemen. Dat doet onderzoek naar fraude en krijgt als opdracht de administratie van de inzet van inhuurkrachten op locatie Rijnhove door te lichten. En dus wordt N. onder de loep genomen. Na het onderzoek neemt IHUB maatregelen. Voor N. – die zich nog voor de start van het onderzoek heeft ziek gemeld – betekent dit dat hij direct na de uitkomst wordt ontslagen. In een reactie op vragen van Follow the Money en Pointer ontkent N. alle aantijgingen. De dubbele diensten wijt hij aan het personeelstekort.

Het ‘vierogenprincipe’ als maatregel

Na het onderzoek besluit iHUB maatregelen te nemen om fraude met zzp’ers tegen te gaan. Voortaan kijken er bij de roosterplanning altijd vier ogen mee. Toch blijkt er opnieuw een manier te zijn om de regels te omzeilen: nog een medewerker zet actief zzp’ers in, ontdekken Pointer en Follow the Money.

J. is sinds september 2020 in dienst van iHUB als manager. In juni 2021 richt hij samen met twee anderen Health-3 BV op, een bedrijf in arbeidsbemiddeling. Hij meldt deze nevenactiviteit bij de directie van iHub, die daarmee akkoord gaat. Ziedses des Plantes van iHUB laat hierover in reactie weten: ‘Medewerkers mogen een dergelijk bedrijf naast hun baan hebben, maar het is niet de bedoeling dat ze bij ons hun invalkrachten inzetten.’

J. blijft eigen zzp’ers inzetten

Toch is dit juist wat bij Horizon gebeurt. Voor de inhuur van zzp’ers heeft iHUB een contract met meerdere bedrijven afgesloten. Eén van deze bedrijven biedt zzp’ers vanuit Health-3 BV aan zonder dat iHUB dit weet. De winstmarge wordt onder de eigenaren van beide bedrijven verdeeld, onder wie manager J.

Januari 2022 moet manager J. bij Rijnhove orde op zaken stellen en het personeelsprobleem oplossen. Het aantal zzp’ers is tot grote hoogte gestegen, wat iHUB miljoenen kost. N. zit inmiddels ziek thuis.

J. slaagt erin het aantal zzp’ers te verminderen, maar plaatst ondertussen via het tussenbedrijf zijn eigen aangeboden flexwerkers. Volgens hem gaat het om kwalitatieve en ervaren zzp’ers en heeft hij er zelf geen actieve rol in gehad. ‘Ik was alleen adviseur van Health-3. Ik heb me er expres niet tegenaan bemoeid, omdat ik het zuiver wilde houden.’

Onlangs nam manager J. afscheid van iHUB. Hij schrijft trots te zijn op wat hij de afgelopen tweeënhalf jaar heeft bereikt. ‘Alles in het licht van en voor kinderen, jeugdigen en hun gezinnen.’