Deze factcheck is uitgevoerd in het kader van de gezamenlijke factcheckmarathon van het AD, Nieuwscheckers en Pointer (KRO-NCRV) in de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen op 22 november 2023. Bekijk hier alle factchecks.

Bron

De overheid heeft gefaald, volgens de partij van Geert Wilders. Over de 'gigantische groei van de bevolking' - volgens de PVV één van de oorzaken van het woningtekort - staat in het verkiezingsprogramma het volgende te lezen: 'De grenzen staan wagenwijd open, en iedereen die binnenkomt wil woonruimte. Van alle woningen die de komende jaren bijgebouwd zullen worden, is maar liefst 75 procent bedoeld voor migranten.'

De PVV heeft het percentage niet van de eerste de beste. Een woordvoerder van de partij verwijst naar het antwoord van toenmalig minister Kajsa Ollongren (D66) van Binnenlandse Zaken op schriftelijke vragen van PVV-Tweede Kamerlid Alexander Kops in juli 2021 over de bouwopgave tot 2030.

Ollongren schrijft: "De toename van de woningbehoefte voor de komende 10 jaar wordt voor een kwart gevormd door de natuurlijke aanwas (het verschil tussen geboorte en sterfte). De overige driekwart wordt gevormd door het migratiesaldo (het verschil tussen immigratie en emigratie)." De bewering van de PVV lijkt dus juist. Maar dat is 'ie niet.

'Nederlandse woningzoekenden op één'

Kamerlid Kops begint er een jaar later weer over. In augustus 2022 stelt hij een serie kamervragen aan minister van Volkshuisvesting Hugo de Jonge (CDA) over stagnatie van de woningbouw. Verwijzend naar het antwoord van Ollongren luidt vraag 8: "Bent u ervan op de hoogte dat driekwart van de toenemende woningbehoefte tot 2030 bedoeld is voor migratie?"

Zijn vervolgvraag: "Wanneer stopt u met het faciliteren van migratie en zet u - eindelijk - de Nederlandse woningzoekenden op één?"

De Jonge komt met (op het eerste gezicht) dezelfde cijfers: "Voor de vijftienjarige periode 2022 t/m 2036 wordt een groei van de bevolking met in totaal 1.438.000 inwoners voorzien (8,2 procent), waarvan 25 procent door natuurlijke aanwas en 75 procent als gevolg van buitenlandse migratie."

Wacht even, de minister heeft het over de groei van de bevolking. En dus niet over de ‘toenemende woningbehoefte’. De Jonge daarover: 'De verhouding die geldt voor de groei van de bevolking kan niet zonder meer worden geprojecteerd op de groei van huishoudens en de daarmee samenhangende woningbehoefte.'

Wat de relatie dan wel is, is nog niet zeker. De Jonge schrijft dat in reactie op een motie van Nicki Pouw - tot 1 september kamerlid van Ja21 en nu BBB - over de gevolgen van verschillende typen migratie op de woningmarkt. Daar wordt de komende jaren onderzoek naar gedaan.

Geen exact percentage

Woonprofessor Peter Boelhouwer van de TU Delft maakt korte metten met de bewering: ,,Die PVV-stelling klopt niet”, meldt hij per mail. Hij verwijst naar de algemeen erkende Primos-prognoses voor bevolkingsgroei en woningbehoefte van onderzoeksbureau ABF Research.

Een van de schrijvers van het Primos 2023-rapport is senior onderzoeker Léon Groenemeijer. Hij stelt dat de door het CBS verwachte bevolkingsgroei tot en met 2030 zelfs voor wel 80 procent via migratie tot stand komt. Dat een belangrijk deel van de woningbouwopgave samenhangt met migratie is zeker waar, aldus de onderzoeker. Een exact percentage is daar echter niet zomaar op te plakken, zegt hij.

Hoe zit het dan?

De verwachte nieuwbouw (het totaal van al vergunde en geplande woningbouw) voor de periode 2023 t/m 2030 is door Groenemeijer becijferd op 744.000 woningen. Dat heeft echter niet alleen te maken met de bevolkingsgroei.

Bijna eenderde van die verwachte nieuwbouw is nodig als gevolg van kleiner wordende huishoudens door onder andere vergrijzing, veranderingen in de ouderenzorg (langer zelfstandig wonen) en individualisering. Die individualisering komt volgens Groenemeijer overigens wel ook deels tot stand doordat migranten vaak relatief kleine huishoudens vormen. Meer dan tien procent van de nieuwbouw is nodig als vervanging van woningen die worden gesloopt. Verder gaat het voor bijna tien procent om het inlopen van het al bestaande woningtekort.

Kortom, ongeveer de helft van de verwachte nieuwbouw staat grotendeels los van de migratie in de komende jaren. Voor de groei van de bevolking blijven in de huidige woningbouwplannen (tot 2030) derhalve ongeveer 372.000 (de helft van 744.000) woningen over. En die groei bestaat dan volgens de huidige ramingen dus voor 80 procent uit migratie, 20 procent is natuurlijk aanwas.

Terug naar de bewering van de PVV: van alle woningen die de komende jaren bijgebouwd zullen worden, is maar liefst 75 procent bedoeld voor migranten. Dat klopt dus niet, want dit percentage slaat op het aandeel van de migratie in de bevolkingsgroei en niet op de verdeling van de woningen. Verder stelde demissionair minister De Jonge vorig jaar al dat het aandeel migranten in de bevolkingsgroei niet zomaar ook geldt voor eenzelfde aandeel in de behoefte aan woonruimte. En tenslotte: voor de bevolkingsgroei is de komende jaren de helft van de nieuwe woningen beschikbaar. Als we er voor het gemak even van uitgaan dat inderdaad 75 tot 80 procent van die helft is bedoeld voor migranten, dan gaat het dus om 37,5 tot 40 procent van het totaal aantal woningen dat de komende jaren wordt gebouwd, ofwel ongeveer 288.000 van de 744.000.

Conclusie:

De voor de hand liggende gedachte bij het lezen van de bewering is dat de komende jaren drie van de vier te bouwen woningen zijn bedoeld voor migranten. Dat is niet juist.

Als het zo is dat de PVV zich met het gebruik van het werkwoord ‘bijbouwen’ alleen richt op de woningbouw die te maken heeft met de bevolkingsgroei is de bewering niet per se onwaar. Als de migranten komen zoals door minister De Jonge genoemd, zullen ze ergens moeten wonen. Daar is geen exact percentage bij pote geven, maar het gaat in elk geval om een fors aandeel.

Reactie

Deze factcheck is voorgelegd aan de PVV. Daar is niet op gereageerd.