Volgens Gräper komt de wens om te groeien voort uit een onderzoek dat al zo’n 15 jaar geleden is gedaan door Groningse gemeenten en provincie. Als antwoord op de steeds ingewikkeldere taken die op gemeenten afkomen is herindelen volgens de gedeputeerde een "belangrijk en mooi antwoord." Maar waarom eigenlijk? Deskundigen wijzen er al langere tijd op dat die schaalvergroting niet altijd iets oplevert. En al helemaal niet financieel.  

Ze erkent dat het gemeenten niet enkel en alleen om financieel gewin moet gaan. “Dat is niet de juiste reden om te gaan herindelen”, aldus de gedeputeerde. Het voordeel zit hem volgens Gräper in andere dingen: “Grotere gemeenten hebben meer specialismen en kunnen gespecialiseerde ambtenaren in dienst nemen. Daardoor kunnen ze ook gewoon betere kwaliteit leveren.” En dat is een toegevoegde waarde, zo constateert ze. Ook voor bewoners.

In kleinere gemeenten zie je volgens Gräper vaak dat er achter ‘brandjes’ aangelopen wordt. “Een ambtenaar is dan verantwoordelijk voor Jeugdzorg, WMO en de ouderenzorg tegelijkertijd. Als een gemeente wat groter is kunnen ze meer tijd aan een onderwerp besteden en ook meer preventief te werk gaan. Ik denk dat het daar beter van wordt, maar dat verschilt natuurlijk wel per gemeente.”

Gemeentehuis

Uit ons onderzoek Het einde van het ‘echte’ dorp en onze rondgang langs raadsleden van fusiegemeenten blijkt dat het gemeentelijk voorzieningenniveau in recent samengevoegde gemeenten niet per definitie verbetert. Inwoners van de kleinere dorpen in fusiegemeenten klagen vaak over het verdwijnen van voorzieningen, zoals de aanwezigheid van een gemeentehuis. Voor een paspoort of een rijbewijs moet men kilometers verderop. En ook de lijntjes met de gemeente zijn niet meer zo kort als voorheen.

In de gemeente Haren richt de kritiek zich vooral op het gelijktrekken van de regels, en dit lijkt financieel nadelig uit te vallen voor de dorpsbewoners. Zo gingen de kosten voor de voetbal- en tennisvereniging omhoog en wordt er sinds tijden ineens ook weer hondenbelasting geheven.

Toenmalig wethouder Mariska Sloot verzette zich tegen de voorgenomen fusie. Het deed haar zelfs besluiten haar functie neer te leggen. Haar vrees is inmiddels uitgekomen, vertelt ze. Ze heeft het gevoel dat het van oorsprong rijke Haren gebruikt wordt als de portemonnee van Groningen. Doormiddel van een fusie die de Harenaren volgens haar nooit hebben gewild en er ‘doorgedrukt’ is door de provincie.

Gedeputeerde Gräper vertelt dat de provincie inderdaad een aantal jaar geleden tot deze fusie heeft besloten omdat zij van mening was dat het voor Haren erg lastig zou worden om in de toekomst zelfstandig te blijven. Vanwege financiën en die complexere taken. Daarnaast was een potentiële fusie tussen Haren en de gemeente Tynaarlo stukgelopen en stonden Groningen en Ten Boer op het punt om samen te gaan. “Wij wisten ook dat als die fusie door zou gaan, Haren een beetje als wees zou achterblijven. En dan heb je ook een regionale verantwoordelijkheid en hebben we besloten onze provinciale rol te pakken.”

Ze snapt echter wel dat de inwoners teleurgesteld zijn. “Als je er alles aan doet om zo’n fusie tegen te houden en het gaat dan toch door, dan begrijp ik die gevoelens. Dat is een logisch effect van zo’n proces. Wij en de gemeente Groningen hebben dan de zorgplicht om duidelijk te maken waarom we dit hebben gedaan en te vertellen dat er ook kansen aan zo’n fusie verbonden zijn. Ik zie de gemeente die rol ook oppakken, maar of we daarmee iedereen tevreden zullen stellen? Die illusie heb ik niet.”