"Mijn leven heeft geen betekenis meer.” Zeventiger Henk Snippe uit Vriezenveen zei het met een snik in zijn stem. Na een leven hard werken had hij zich zo op zijn pensioen verheugd. Om thuis van zijn dieren te genieten. De kippen en de schapen. Maar hij heeft niets. De kippenschuur en schapenstal staan op instorten, te gevaarlijk om nog binnen te gaan, laat staan om er dieren in te houden.

Het huis van Snippe en zijn vrouw aan Kanaal Almelo - De Haandrik in Twente is zwaar beschadigd. De provincie Overijssel besloot de vaarweg pal voor hun huis te verdiepen en verbreden, maar daarna kregen ruim 200 huizen aan de route te maken met schade. Soms een scheur, soms zulke grote verzakkingen dat woningen zelfs onbewoonbaar zijn. Sommige gevallen werden vergoed, maar veel ook niet.

Ook het huis van Snippe is volgens de provincie Overijssel niet beschadigd door de werkzaamheden. Toch krijgt het echtpaar een subsidie om schade te herstellen. Alleen is dat bedrag volgens het stel veel te laag om hun huis en de stallen ook echt op te knappen. En daarom stonden ze voor de bestuursrechter in Zwolle, net als vier andere aanwonenden van het kanaal. Kelly Adams (Tubantia) deed verslag van de zitting. Eerder maakte Pointer samen met Tubantia een uitzending over dit ‘kanaaldrama’.

Juridische benadering

De verhalen raakten de drie rechters zichtbaar. Zij moeten binnen 6 weken een oordeel vellen over de zaken. Met de provincie Overijssel aan de andere kant, die de gevoelens van bewoners zegt te begrijpen, maar verder strikt juridisch handelt. En daarbij kijkt naar zaken als btw-nummers, ter discussie stelt of een schuur aan een huis wel echt bij het huis hoort en de vraag stelt waarom een hele gevel gesaust moet worden en 2 vierkante meter niet voldoet.

Dat laatste gaat over een huis in Daarlerveen. Er zit een scheur in de gevel van het karakteristieke, 9 meter hoge pand. Ook hier volgens de provincie niet veroorzaakt door werk aan het kanaal, maar de bewoners krijgen wel subsidie om de schade te herstellen. Volgens de provincie, die zich baseert op schade-expert McLarens, is het voldoende om de scheur dicht te smeren en vervolgens een vlak van 2 vierkante meter opnieuw te sausen.

Provincie tegenover burger

Volgens de bewoners kan het nooit mooi worden, zo’n nieuw gesausd vlak midden op hun gevel. Dat zei ook schade-expert A2, die in opdracht van de bewoners zelf een contra-expertiserapport heeft uitgebracht.

"Het is technisch onmogelijk om dit goed te herstellen zonder de hele gevel opnieuw te schilderen. Op een beeldbepalende voorgevel een vlak van 2 vierkante meter sausen, ik vind dat dat niet kan”, aldus expert Henri Plattje van A2 die met de bewoners mee was gekomen naar de rechtbank in Zwolle.

Volgens zijn rapport zouden de bewoners op dit punt dan ook 900 euro meer moeten krijgen dan de provincie heeft toegekend. Dan zou de hele gevel gedaan kunnen worden. Onnodig, vond Lennart de Jong, jurist van de provincie Overijssel. "Als je denkt in vlakken, kan kleurverschil best meevallen.”

Schuur staat los? Geen vergoeding

Dit soort discussies werden volop gevoerd in alle zaken. Bijvoorbeeld of de schuur, die aan het huis van Gerrinde Vos vastzit, ook wel echt ‘constructief’ vastzit. De muren staan los, maar het dak zit er tegenaan, de loodslab zit vast aan de muur van het huis. Maar volgens de provincie is het een losstaande schuur, en dus komt er geen subsidie van 5.000 euro voor herstel van de schade aan de schuur.

Bij de familie Snippe is de vraag of een muur geheel vervangen moet worden of dat een kleiner deel voldoet. En of Snippe de btw van de schapenstal kan aftrekken, terwijl hij geen btw-nummer heeft.

Het is deze benadering van de provincie, waaraan de bewoners en hun advocaat Anna Kwint zich mateloos ergeren. "De provincie benadrukt telkens de bewoners ruimhartig tegemoet te willen komen. Maar als je dan vindt dat je met 2 vierkante meter sausen ruimhartig bent, vind ik dat ongeloofwaardig.”

Nieuw huis, familie is blij

Niet iedereen is overigens ongelukkig. De familie Greguss uit Bergentheim had als een van de vijf de stap naar de rechter gezet. Maar vlak voor de rechtszaak werd duidelijk dat zij een nieuw huis kunnen opbouwen op de plek waar hun zwaar beschadigde huis nu nog staat.

Uit funderingsonderzoek bleek dat de fundering hersteld moet worden om ook voor de toekomst een veilig huis te garanderen. Dat kost tonnen. De provincie vergoedt dat, maar staat ook toe dat het geld wordt gebruikt voor nieuwbouw. De familie heeft inmiddels een sluitende begroting, zij kunnen aan de slag. "Dit was het ergste verhaal dat ik had”, vertelt advocaat Kwint aan de rechters. "Maar de zaak is rond, de familie is heel erg blij.”

Daar kunnen de andere vier families voorlopig alleen maar van dromen. Voor hen is het nog lang niet voorbij. Henk Snippe zei dat hij hoopt dat hij het nog meemaakt dat er een eind komt aan het drama. "Ik ben op leeftijd, als dit zo doorgaat overleef ik het niet. Niet voor mezelf, maar voor de generatie die achter ons komt. Het kan toch niet zo zijn dat zij straks met de schulden zitten.”

Wat gaan de rechters nu doen?

Het zijn lastige zaken, ook voor de rechtbank, zeiden de bestuursrechters donderdag. Het is een unieke situatie, waarbij de provincie Overijssel een schaderegeling heeft opgesteld zoals die er niet is in Nederland.

Op plekken waar vaststaat dat de schade ontstaan is door werk aan het kanaal, in opdracht van de provincie, erkent de provincie aansprakelijkheid en krijgen de bewoners een schadevergoeding. Dat is bij ongeveer 130 van de 400 beschadigde huizen het geval.

Bij zo'n 270 huizen is die relatie er volgens de provincie niet, maar krijgen bewoners toch een subsidie, omdat de provincie wil dat de schade in het hele gebied hersteld kan worden.

De bewoners in deze zaken zijn het niet eens met de hoogte van de subsidie. Het is aan de bestuursrechter om daar een uitspraak over te doen. Binnen 6 weken komt er in ieder geval een voorlopige uitspraak. Het kan zijn dat de rechter meer onderzoek wil doen en daarom de zitting heropent.

Daarnaast stelt advocaat Anna Kwint ter discussie dat er bij deze schadegevallen geen relatie is met het werk aan het kanaal. Zij betwist dat. Maar officieel moeten bewoners daarvoor naar de civiele rechter. Die stap is echter veel groter, mede vanwege de hoge proceskosten, die in de duizenden euro's lopen.

Via een omweg, namelijk een passage in de subsidieregeling, probeert Kwint de bestuursrechter er nu toe te bewegen om toch een uitspraak op dit punt te doen. De rechters hebben al laten doorschemeren dat als ze dat doen, en daar gaan ze zich de komende zes weken over buigen, er daarna zeker een vervolgzitting nodig is om meer vragen te beantwoorden.

Rechter Hesselink gaf dan ook alvast een winstwaarschuwing aan de bewoners. "Uw zaak is na deze rechtszaak waarschijnlijk nog steeds niet afgerond.”