‘Er is geen nationaal belang, het is enkel een cadeautje aan Chemelot.’ We zijn met emeritus hoogleraar veiligheid en rampenbestrijding Ben Ale in de nieuwbouwwijk Brandevoort in Helmond. In deze wijk is veel onrust bij de bewoners, vanwege het plan om rond de wijk ondergrondse buizen aan te leggen voor gevaarlijke stoffen die van industrieterrein Chemelot naar de Rotterdamse haven worden getransporteerd. Ale: ‘Het is een idioot plan, op een verkeerde plek.’

 De Rijksoverheid heeft in 2012 meerdere tracés vastgesteld voor buisleidingen, waaronder een indicatief tracé tussen het Limburgse Echt-Susteren en het Brabantse Laarbeek dat op verzoek van onder meer Chemelot weer op de kaart staat. De beoogde route lopen loopt vlak langs huizen, door tuinen en beschermde natuur; vooral de gemeente Helmond zit vol knelpunten. Omwonenden zijn bezorgd over hun veiligheid, de waarde van hun woningen en de consequenties voor het landschap en de leefbaarheid.

Te smal en veel knelpunten

 Volgens Ben Ale is deze route überhaupt niet geschikt om buisleidingen aan te leggen: ‘Het is hier in Helmond te smal. Zo’n buisleidingentracé moet 70 meter breed zijn. Tussen die pijpleidingen moet namelijk ruimte zitten voor de veiligheid en die ruimte is er niet.’ Bij uitzondering kun je het tracé op stukken smaller maken, minimaal 35 meter, maar dan moeten er extra veiligheidsmaatregelen worden getroffen. Ale: ‘In Helmond gaat het om een enorm traject waar het tracé te smal is.’  

‘En dan die meneer Beekhuis: de leidingen lopen door zijn tuin. Vanuit de voordeur stapt hij er zó op. Die meneer is straks zijn tuin kwijt, daar staan alleen nog maar grassprietjes in en het huis is onverkoopbaar.’ Ale heeft het over de Helmondse Frank Beekhuis die op het tracé woont.’

  lees ook: ‘Schandalig, opeens blijken ze in onze tuin pijpleidingen te willen leggen voor gevaarlijke chemische stoffen!’ zaterdag 09 maart

 Cadeautje van het kabinet

Volgens Ale is het een veel beter plan om in het bestaande, al vastgestelde tracé over Venlo buisleidingen bij te leggen. Maar volgens Chemelot is dat te duur, omdat de route zo’n 20 á 30 kilometer langer is dan de route over Helmond. En dat zou volgens Chemelot honderden miljoenen euro’s schelen.

 En dus spreekt Ale over een ‘cadeautje van het kabinet aan Chemelot’: ‘Dit tracé levert Chemelot miljoenen euro’s op en dat betalen de belastingbetaler en de huiseigenaren. Het is een prettig cadeautje voor de industrie. De burger kan ze niet schelen, dat die met een onverkoopbaar huis zit opgescheept. Het bedrijf zegt: ‘Het kán’. En daarmee worden de belangen van de burger opzij geschoven.’

Kans van 1 op de miljoen

Omwonenden van het tracé laten ons weten dat zij zich onveilig zouden voelen als het plan doorgaat. Zo zegt Nicolette Doorn dat zij haar 4 kinderen niet op het grasveld waaronder de buizen liggen, zou durven laten spelen.

  lees ook: ‘Wie wil er met vier kinderen naast een chemiestraat wonen?’ maandag 25 maart

 Hoe gevaarlijk zijn deze ondergrondse buisleidingen eigenlijk? Ale: ‘Dat is afhankelijk van wat er door de buizen heen gaat en hoe dik de buizen worden. Dat is nu nog niet duidelijk. Als het ethyleenoxide wordt, en daar wordt over gesproken, dan heb je één van de gevaarlijkste stoffen die door pijpleidingen gaan te pakken. Als die leiding scheurt en je krijgt een ontploffing dan heb je op 17 meter afstand die woonwijk liggen (Brandevoort in Helmond, red.). Dat is een erg korte afstand.’

 Uiteindelijk is het wettelijk verplicht om zoveel veiligheidsmaatregelen te nemen dat de kans dat een individu om het leven komt als gevolg van een buisleiding maximaal één op de miljoen is.

Ale: ‘Maar als ze gaan, gaan ze allemaal tegelijk, dat is ook een minpunt. Dan hebben we toch een nationale ramp met een nationale begrafenis.’

Gemeente Helmond ontwikkelt door

 Als we de directeur van Chemelot, Robert Claasen, spreken geeft hij de gemeente Helmond een veeg uit de pan. Volgens hem had de gemeente het tracé vanaf 2012 moeten reserveren: ‘We wijzen niet voor niks een tracé aan. Ik ga er dus vanuit dat iedereen rekening houdt met dat tracé en dat daar niet gebouwd wordt. Maar dat is wel gebeurd.’ Hierdoor zijn er nu nog meer knelpunten op de route dan er al waren.

De gemeente Helmond heeft dat bewust niet gedaan en dat is volgens Ale slim. Want hoe meer knelpunten er op een route zijn, hoe groter de kans dat het indicatieve tracé niet doorgaat. Er zit echter wel een keerzijde aan. Doordat het tracé niet is gereserveerd en doordat het ook niet in de bestemmingsplannen staat, is het voor burgers erg moeilijk om de plannen te vinden. Zo kon Frank Beekhuis toen hij zijn huis in 2016 kocht en in de bestemmingsplannen keek, het tracé niet zien.

‘Onbehoorlijk bestuur’

 Al sinds 2012 is het tracé indicatief: het is dus niet zeker of het doorgaat. Daardoor leven omwonenden in onzekerheid. Ale: ‘Er is niks waar de burger bezwaar tegen kan maken. De Structuurvisie Buisleidingen (waarin het tracé wordt genoemd, red.) is nooit door de Tweede Kamer gegaan en er zijn geen bestemmingsplannen. Je komt ook niet in aanmerking voor planschade, omdat het niet in de bestemmingsplannen staat. Je hebt als burger het nakijken. Dat het rijk dit tracé 6 jaar lang indicatief laat, vind ik onbehoorlijk bestuur.’

‘Er is geen nationaal belang’

Volgens de rijksoverheid is het van ‘nationaal belang’ dat dit tracé er komt. En ook Chemelot is het daarmee eens. Claasen: ‘In het kader van de energietransitie hebben we deze buisleidingen nodig.’ Volgens Ale is dat onzin: ‘Als je kostenbesparing voor Chemelot tot nationaal belang verklaart, dan wel. Maar in feite is het kostenbesparing voor één industrie die ten koste gaat van de mensen die langs die pijpen wonen en die hun voortuinen kwijtraken.’

Ons onderzoek naar de buisleidingen volgen? Meld je dan hier aan voor onze nieuwsbrief. Dan houden wij je op de hoogte!