Verpakkingen die gemaakt zijn van meer dan 1 materiaal zijn een recyclenachtmerrie, horen we van verschillende experts in ons onderzoek naar de Plasticplaag. Voorbeelden zijn vleesbakjes, chipszakken en broodzakken. Waarom verkopen de Coop, Jumbo en Albert Heijn die nog? We willen ze graag interviewen hierover, maar dat blijkt nog niet mee te vallen.
Het is nog niet makkelijk om de Coop te pakken te krijgen. Woordvoerder Yvonne van Asselt is zo druk dat een interview voor onze uitzending van zondag 13 oktober niet lukt. Ze wil wel ‘schakelen’ en ons ‘op een andere manier van input voorzien’. Recyclebaarheid van verpakkingen is namelijk een belangrijk thema waar Coop volop en ’mede vanuit de dialoog met onze klanten’ mee bezig is, ‘onder andere door het organiseren van thema/dialoogsessies’. Ook heeft Coop allerlei duurzaamheidsdoelstellingen waaronder 20 procent minder verpakkingsmateriaal gebruiken in 2025. Daarmee zouden ze 14.000 kilo plastic per jaar besparen.
Is het composteerbare bakje een marketingval?
Dat klinkt allemaal mooi, maar hoe zit het in de praktijk? Want het composteerbare vleesbakje waar we eerder over schreven, en dat helemaal niet composteerbaar is, is van de Coop. Het bakje lijkt daarmee meer een marketingdoel te ondersteunen, dan een duurzaamheidsdoel. Hoe zit dat? Het komt voort uit goede wil, legt Van Asselt via de mail uit. Ze willen juist biologisch afbreekbare verpakkingen maken. Van Asselt schrijft: ‘Echter het composteerproces van deze bakjes past helaas nog niet goed in de huidige afvalverwerkingssystemen. We zijn aan het overwegen wat de beste stap is om deze verpakking aan te passen of recyclebaar te maken.’
Tot zover de Coop. Door naar de Jumbo. Ook zij zien geen mogelijkheid voor een interview voor onze uitzending. ‘We hebben niemand beschikbaar die dit zou kunnen doen,’ aldus de corporate communicatie-afdeling, ze zijn namelijk ‘in de breedte van hun organisatie bezig met het thema verpakkingen.’ Maar iets op papier zetten, moet wel lukken. Ze werken toe naar ‘minder soorten materiaal, beter recyclebare materialen (dus minder problematische materialen) en meer mono-materiaal,’ schrijft corporate communicatie-adviseur Nick Claassen. Voorbeelden van hoe ze ernaartoe werken zijn ‘het grote aantal vis- en vleesbakjes dat is gemaakt van mono-materiaal’ en het ‘verwijderen van de papieren sleeves (wikkels, red.) van maaltijdsalades.’
‘We nemen steeds meer afscheid van zwart plastic’
Hoe zit het met de chipszakken waarover we horen dat ze linea recta de oven in gaan? ‘Die van het huismerk hebben we verdund (minder verschillende lagen), maar dit betekent niet dat het al beter recyclebaar is, omdat het meerdere lagen zijn die lastig te scheiden zijn,’ mailt Claassen. Die lagen hebben namelijk een functie. Ze zorgen dat de chips houdbaar en knapperig blijven. Een oplossing heeft Jumbo niet: ‘Dit blijft onze aandacht houden.’
Onderzoeker Jelmer Vierstra van stichting Natuur en Milieu, die verschillende verpakkingen onderzocht op hun duurzaamheid, had ook kritiek op de vleeswarenverpakking van de Jumbo met de papieren look. Die was niet te recyclen omdat deze uit meerdere materialen bestond. Wat vindt Claassen daarvan? ‘Voor vleeswaren zijn we aan het kijken om te komen tot mono-materiaal, waarbij ook aandacht voor het etiket nodig is. Ook nemen we steeds meer afscheid van zwart plastic omdat dit slecht te recyclen is op dit moment.’
AH stopt met slecht recyclebare broodzakken
Tot slot bellen we de Albert Heijn. Wederom is de collega die alles weet van verpakkingen niet beschikbaar. Maar via de mail kunnen we wel antwoorden krijgen. ‘Albert Heijn heeft twee doelstellingen als het gaat om verpakkingen,’ mailt woordvoerder Anoesjka Aspeslagh. De eerste is 25% minder verpakkingen in 2025. De tweede is dat alle verpakkingen van eigen merk-producten in 2025 100% recyclebaar zijn. Aspeslagh: ‘In dat proces zitten we nu. We hebben al veel verpakkingen aangepakt en een aantal verpakkingen moet nog aangepast worden om de doelstellingen te halen.’
En dan nu de praktijk van wat we tegenkomen in de winkel. Zoals de broodzakken die gemaakt zijn van een combinatie van plastic en papier en daardoor moeilijk te recyclen zijn. Of de mandarijnennetjes die bestaan uit plastic en een metalen clipje. Waarom verkoopt Albert Heijn dit soort verpakkingen? Aspeslagh bevestigt dat de broodzakken niet goed te recyclen zijn. ‘Het kan wel gerecycled worden als de klant de twee materialen van elkaar zou scheiden, maar we realiseren ons dat dit in praktijk niet snel gebeurt. Daar gaan we dus zeker naar kijken.’ Een week later mailt ze dat ze begin 2020 beginnen met het aanpassen van de broodzakken. ‘We starten in februari met de stokbroden, daarna volgen de andere broden.’
Maalmolens en mandarijnennetjes
Ook de mandarijnennetjes zijn niet goed recyclebaar, bevestigt Aspeslagh. Dat komt door het metalen clipje. Maar ook als die eraf is, mailt ze, mogen ze niet bij het plastic. ‘De netjes geven namelijk problemen in de sorteerinstallatie: de netjes draaien zich om de messen van de maalmolens, waardoor de machine moet worden stilgelegd en de netjes van de messen afgesneden moeten worden.’
Voor de netjes hebben ze nog geen goed alternatief gevonden. En los verkopen, zoals onderzoeker Jelmer suggereert? ‘We hebben bij de proef met de verpakkingsvrije groente- en fruitafdeling in Hoofddorp een test gedaan om de mandarijnen alleen los te verkopen.’ Of die test succesvol was, schrijft Aspeslagh niet in haar mail.
