Het leed bij de slachtoffers van de toeslagenaffaire zit nog diep. Daarom neemt een aantal gedupeerden het heft in eigen handen. Terwijl de compensatie van het Rijk nog jaren kan duren, werken zij in het Herstelhuis in Amsterdam-Zuidoost vast aan een leven ná de toeslagenaffaire: “We zijn geen slachtoffers, we zijn overlevers.” 

Tijd voor muziek”, roept moderator Tamara enthousiast. Het aanwezige publiek draait zich in een ruk om, maar wie het gejaagde tromgeroffel produceert is nog niet te zien. Dan komen ze binnen, de mannen van The Originals met trommels in alle soorten en maten. Een energiek optreden volgt: opzwepende drums in combinatie met ritmische dans. Voorzichtig klappen de eerste mensen mee. Iemand begint te dansen, en al snel volgen er meer.

Laagdrempelig, zónder inmenging van de gemeente

De opening van het Herstelhuis is bitterzoet. Aandachtig luisteren de aanwezige toeslagenouders, politici en journalisten naar de emotionele verhalen die soms onverwachts uitmonden in hoopgevende peptalks voor anderen. Het is allemaal onderdeel van het verwerkingsproces waar de 1710 toeslagenslachtoffers uit Amsterdam-Zuidoost nu een speciale plek voor hebben. In het Herstelhuis kunnen zij workshops volgen over traumaverwerking, hulp krijgen bij hun belastingaangifte of gewoon binnenlopen voor een luisterend oor. Laagdrempelig, zonder inmenging van de gemeente, al betaalt die laatste wel de huur van het pand.

Marijn Frank

Bijstandsregels voor toeslagenslachtoffers in plaats van beloofde ‘ruimhartige’ hulp

In plaats van ruimhartige hulp bieden stellen, gemeenten vragen over het vermogen of inkomen van toeslagenslachtoffers. Waarom loopt ook dit deel van de hersteloperatie...

“We zijn geen slachtoffers, we zijn overlevers”, drukt oprichter Marisa Lisse (42) verschillende journalisten op het hart. Lisse is zelf ook gedupeerd en moest van de ene op de andere dag 80 duizend euro terugbetalen: “Ik ben het Herstelhuis begonnen, omdat ik zelf ook een overlever ben van het toeslagenschandaal. En omdat ik vorig jaar helemaal vastliep bij mijn hulpvraag aan de gemeente.”

Lisse doelt op de speciale regeling ‘brede ondersteuning’. Via deze regeling ondersteunen gemeenten gedupeerden bij het maken van een nieuwe start. Bijvoorbeeld door hulp bij het op orde brengen van hun financiën, het zoeken naar een woning of het betalen van een sportschoolabonnement. Financiële grenzen zijn er niet, maatwerk is leidend.

Een nieuwe start

Maar dat gaat nog niet altijd goed. Voor gedupeerden is het soms lastig om na de jarenlange toeslagenproblematiek weer contact te zoeken met de overheid. “Ik heb acht jaar onterecht in bewind gezeten. Nu moet ik bij dezelfde organisatie die mij de bewindvoering instuurde, om hulp vragen voor mijn herstel”, verzucht Lisse. En het vraagt soms veel van gedupeerde ouders voordat ze daadwerkelijk hulp krijgen. “Ik heb wekenlang heen en weer moeten mailen over de prijs van een vierkante meter laminaat”, zegt Lisse. “Pas toen ik er een advocaat bij haalde, werd mijn aanvraag goedgekeurd. Je bent de hele tijd aan het strijden en jezelf aan het bewijzen. Veel mensen lopen hier tegenaan, maar niet iedereen is zo vasthoudend als ik.”

"Het maakt niet uit waarmee ik zit, ik kan altijd bij haar terecht. Hier ben ik geen nummer.”

Dat het soms lang duurt voordat je daadwerkelijk hulp krijgt, erkent ook wethouder Marjolein Moorman. Zij hielp bij het opzetten van het Herstelhuis en is aanwezig bij de opening. “Er zijn op sommige plekken wachtlijsten. Dat is ontzettend vervelend, maar er zijn ook best veel gedupeerden in Amsterdam. 6600 mensen is nogal wat, en we hebben te maken met personeelskrapte.” Ook het karakter van de regeling helpt niet altijd, denkt Moorman: “Iedereen roept altijd om maatwerk, maar met maatwerk worden dingen ook ingewikkeld. Het moet dan heel precies, waardoor mensen het gevoel krijgen dat ze alles wéér moeten uitleggen. Maar wij moeten wel elk bonnetje naar het Rijk sturen.”

Gemeentehuis

Wethouder luidt noodklok: ‘De ene toeslagenouder krijgt een auto, de ander een tweedehands fiets’

Gemeenten helpen toeslagenouders bij het maken van een nieuwe start, maar er zijn geen landelijke regels. “In welke gemeente je woont, maakt uit hoe je wordt behandeld.”

Geen nummer

Na een week is het Herstelhuis up and running en verzamelen verschillende ouders zich voor een workshop. Coach Idrith wil wel een tipje van de sluier oplichten: “We gaan het hebben over zelfreflectie: hoe kijk ik naar mezelf? De deelnemers gaan een spiegel versieren naar aanleiding van hoe zij zichzelf zien, zonder daarover na te denken. Het resultaat bespreken we daarna.”

Volledig herstel is voor veel gedupeerden uit Zuid-Oost nog ver weg. Maar het Herstelhuis is een flinke stap in de goede richting, vertelt een bezoeker die anoniem wil blijven: “Ik ben hier dankzij Marisa. Zij heeft me ook al begeleid tijdens het schandaal. Het maakt niet uit waarmee ik zit, ik kan altijd bij haar terecht. Hier ben ik geen nummer.”

Bekijk hieronder de uitzending van Pointer over de brede ondersteuning terug:

Onrust onder toeslagenslachtoffers
25 min 24 s

Een speciale regeling moet gedupeerden van de toeslagenaffaire helpen bij een nieuwe start. Maar wie bij de gemeente aanklopt voor hulp, moet vaak lang wachten. Hierdoor loopt het vertrouwen in de overheid opnieuw een deuk op. Ook zorgen grote verschillen tussen gemeenten voor veel frustratie. Waarom betaalt de ene gemeente een hele verbouwing en de andere gemeente niet eens een nieuwe stoel? Maakt deze goedbedoelde regeling de kloof tussen burger en overheid niet juist groter?

Wil je op de hoogte blijven van dit onderzoek?

Elke week sturen we je onderzoeksverhalen, tips van de redactie, en verhalen die je nog van ons kan verwachten.

Makers

Redacteur